Bu yazıda yine çok önemli bir teknik analiz aracını sizinle tanıştıracak ve bu aracı alım satım kararlarımızda nasıl kullanmamız gerektiğini paylaşacağım. Aracımızın adı: Sabit Aralıklı Hacim Profili. Bu özellik TradingView’da daha önce sadece ücretli üyelerin kullanımına açıktı ancak bir süre önce ücretsiz kullanıma da açıldı. Klasik hacim göstergesi, zaman bazında (saatlik, günlük, haftalık) o zaman diliminde gerçekleşen işlem hacmini gösterirken; hacim profili, fiyat bazındaki işlem hacmini göstermektedir. Görünüş olarak, klasik hacim göstergesi günlere denk gelen dikey barlardan oluşurken, hacim profili fiyata karşılık gelen yatay barlardan oluşurlar. Örneklerle göstereceğim.

Arka Plan

Hayatın her alanında karşımıza çıkan Pareto İlkesine göre girdilerin %20’si çıktıların %80’inden sorumludur. Bazı örnekler: Bir şirketin satış gelirlerinin %80’i ürettiği ürünlerin %20’sinden gelir. Benzer şekilde, satışların %80’i müşterilerin %20’sine yapılır. Dünyadaki zenginliğin %80’i dünya nüfusunun %20’sinin elindedir. Elde ettiğiniz başarının %80’i çabalarınızın %20’si sayesinde gelmiştir. Borsada elde ettiğiniz karınızın %80’i portföyünüzdeki hisselerin %20’sinden gelir. Bu fenomen 80/20 kuralı olarak da bilinir. Bazen 80/30, bazen 90/20 de olabilir. (Kitap tavsiyesi: Richard Koch, 80/20 Kuralı)

Bu kural finansal piyasalarda da geçerlidir. Tüm borsalarda (hisse, forex, kripto, vadeli) işlem hacminin büyük kısmını oluşturan 3-4 büyük oyuncu vardır. Borsa İstanbul’da Merill Lynch, Citi, Deutche Bank vs; Forexte yine Citi, DB, Barclays; Kriptoda ise ismini bilmediğimiz ama elinde büyük miktarda Bitcoin bulunduran balina adresleri vardır. Bu oyuncuların elinde o kadar büyük miktarda para vardır ki, bir hisse ya da finansal varlığı alıma geçtiklerinde fiyatı oynatabilirler ve arkalarında mutlaka bir ayak izi bırakırlar: İşlem Hacmi.

Ne var ki bir hisseyi ya da dövizi tek seferde almaları imkansızdır çünkü satış kademesinde almak istedikleri kadar satıcı yoktur. Tek seferde almak istediklerinde daha yüksek satış kademelerinden mal toplayıp fiyatı yükseltmek zorunda kalırlar. Bu nedenle hem fiyatı çok yükseltmemek, hem de izlerini açık etmemek için pozisyonlarını dağıtarak almaya çalışırlar. Çok büyük parayı kontrol eden kurumsal yatırımcının bir finansal varlıkta alıcı ya da satıcı olması sonucu olarak bazı fiyat kademelerinde yüksek işlem hacmi görülür.

Çoğu zaman büyük yükseliş veya düşüş hareketlerinden önce birikim veya dağılım dediğimiz yatay alanlar oluşur. Bu bölgeler kurumsal yatırımcının pozisyonlarını biriktirdiği, hisseyi topladığı ya da elden çıkardığı bölgelerdir. Hacim profili aracı bize hangi fiyat seviyesinde işlem hacmi yoğunlaşması olduğunu çözmemizde yardımcı olur.

Hacim Profili ve Tanımlar

Gelelim hacim profilini nasıl kullanacağımıza ve bazı önemli kavramları tanımaya. TradingView platformunda aşağıda gösterdiğim menüden hacim profilini seçiyoruz. Bu araç tablet ya da telefonda kullanılamıyor sadece bilgisayarda çalışıyor.

Aracı seçtikten sonra, hacim profiline bakmak istediğimiz zaman aralığını seçmemiz gerekiyor. Her zamanki gibi soldan-sağa doğru seçim yapıyoruz.

İşte bu zaman aralığında işlem hacminin nasıl dağıldığını gösteren histogram karşımıza çıktı. Buradaki en önemli nokta kırmızı yatay çizgi ile gösterilen Point Of Control (Kontrol Noktası)‘dır. Bu fiyat seviyesi, seçtiğimiz aralıkta en çok işlem hacminin olduğu noktadır. Bu nokta çok güçlü bir referans noktası olarak çalışır çünkü kurumsal yatırımcının bu bölgede yoğunlaşmış olması muhtemeldir. Kontrol noktası ve çevresi bir çok durumda destek/direnç olarak çalışır.

Mavi renkli barlar yükseliş yönündeki işlemi, sarı renkli barlar düşüş yönündeki işlemleri gösteriyor. Bu bilgi bizim işimize yaramıyor. Önemli olan iki rengin toplam uzunluğu.

Bazı barlar koyu renkte iken bazıları silik/açık renkteler. Bunun sebebini anlamamız gerekiyor. Koyu renkli barların olduğu bölge Value Point (Değer Alanı) olarak tanımlanıyor. Standart ayarı 70’tir. yani toplam hacmin %70’inin olduğu bölge koyu renkte gösteriliyor. 70 değeri istatistikteki normal dağılım kuralından geliyor. Bu kurala göre hacmin %68’i, 1 standart sapma değerinin içinde kümelenecektir. Bizim aracımızdaki 70 değeri de bu 1 standart sapmadan geliyor. İstersek değiştirebiliriz ancak yaygın kullanımı bu şekilde.

Neden Önemli?

Peki hacmin nerede yoğunlaştığı neden bu kadar önemli? Büyük oyuncular, aldıkları pozisyonları savunma eğilimindedirler. Kurumsal yatırımcı tarafından fiyatı yükseltilen hisse, yükselişe geçtikten sonra bir düzeltme ya da onay almak için düşüşe geçerse, kurumsal yatırımcı, fiyat kendisinin ortalama maliyetine geldiğinde fiyatın düşmesine izin vermeyecek ve en çok maliyetlendiği fiyat destek olarak çalışacaktır. Tam tersi, kurumsal yatırımcının düşüş yönünde pozisyon açtığı senaryolar için de geçerlidir. Kontrol Noktası bu kez direnç olarak çalışabilir.

Trade tarzınıza göre, hacim profilini saatlik altında, saatlik, günlük ve haftalık grafiklerde kullanabilirsiniz. Benim gözlemime göre özellikle kripto piyasasında 1 saatlik ve 4 saatlik zaman dilimlerinde oldukça başarılı sonuçlar veriyor. Aşağıda kullanım şekillerinden örnekler veriyorum. Bu tür kurguları gördüğünüzde hacim profilini deneyin ve size en uygun tarzda kullanın.

Kullanım Şekilleri

Özellikle kısa dönem trade ederken alım satım noktalarında hassas pozisyon açabilmek için oldukça kullanışlı olduğunu söyleyebilirim. Kriptolarda ve Forex’te iyi iş yapıyor. Hisse piyasasında da işe yaradığı durumlar gördüm ama hisselerde day trade etmediğim için destek-dirençler, fibonacci ve hareketli ortalamalar işimi zaten görüyor. Day trade edenlere bu aracı kesinlikle tavsiye ederim.

1. Yatay Sıkışma Bölgeleri

Yatay fiyat hareketi, büyük oyuncuların pozisyon almayı en sevdiği bölgelerdir. Fiyat trend yapmadan önce burada çeşitli kademelerden alım ya da satım emirleri verirler. Ardından fiyat sert şekilde konsolidasyondan çıktığında kalabalık gruplar harekete eşlik ederler. Yatay alanda en çok maliyetin yapıldığı fiyat, trendin devamı açısından önemlidir. Nasıl kullanıldığına bakalım.

GARAN’da şu yatay sıkışma bölgesini tespit ettik. Böyle durumlarda destek ve direnç çizgisini çizmek oldukça zordur. Acaba kutunun altı mı yoksa ortası mı destek/direnç olarak çalışacak, bilmiyoruz En iyisi hacim dağılımına bakmak olacaktır.

Hacim profilini çizip Kontrol Noktası çizgisini fiyat hareketinin vereceği tepkiyi izlemek için mavi çizgiyle uzatıyorum.

Şimdi tarihi ileri alıp izleyelim.

konsolidasyon bölgesi aşağı kırıldı ancak fiyat hafızasını biliyoruz. Acaba fiyat mavi çizgiye gelince ne tepki verecek? Aşağıda görelim.

Fiyat bu bölgede zorlanmaya başladı ve geçemeyip düşmeye başladı.

Daha sonra fiyat yükselmeye başlıyor ve direnci geçiyor. Bu kez önceki direnç, destek olarak çalışıyor.

Yatay alana bir örnek daha. Bu kez kısa vadeli kripto piyasasından bir örnek. Dediğim gibi kriptolarda çok iyi çalışıyor.

Büyük para ve büyük paranın izini sürebilen traderlar pozisyonlarını savundular ve fiyatın yükselmesine izin vermediler.

2. Trendler

Fiyat yükseliş ya da düşüş trendindeyken de hacim profilini kullanabiliriz. Trend halinde, büyük para pozisyonlarına ekleme yaparlar bu nedenle bazı fiyat seviyelerinde hacim birikmesi meydana gelir. Trend yön değiştirdiğinde bu seviyeler destek/direnç olarak çalışabilirler. Trendlerde hacim profili eklerken sert hareketin başladığı ilk mumu ve trendin bittiği son mumu alın ki öncesi ve sonrasındaki yatay hareketin etkisi görülmesin. Örneklerle görelim: USDTRY

Bu aralar sıkça işlem yaptığım BTC çiftlerinden birine örnek:

Burada olan şey şudur: Fiyatı yükseliş trendine çıkaran güç (yatırımcı, trader, para girişi) trendi de savunan şeyin ta kendisi oluyor. En yüksek işlem hacmini yaratan traderlar fiyat düzeltme yapınca pozisyonlarına ekleme yapıyorlar ve trend devam edebiliyor. Eğer bu mavi çizgi aşağı kırılsaydı büyük ihtimalle ilk yükseliş denemesinde direnç olarak çalışacaktı.

Düşüş senaryosu:

En çok karşılaşılan iki senaryoda hacim profilinin nasıl kullanılacağını örneklerle gördük.

Hacim profili aracı sihirli bir araç değildir ve tek başına kullanımının bazı zorlukları vardır. Mutlaka fiyat hareketiyle, mumlarla, destek dirençlerle ve fibonacci seviyeleriyle birlikte kullanılması gerekir. Kontrol noktasında oluşacak bir mum formasyonu, alım yapmak için bize daha çok güven verecektir.

Her teknik analiz aracı gibi hacim profili de ustalaşmak için bol bol pratik istiyor. Geçmiş fiyat hareketlerini analiz ederek hacim profilini kendi tarzınızla nasıl kullanacağınıza mutlaka çalışın. Umarım faydalı olmuştur.