Lisede geometri sever miydiniz? Ben çok severdim… Piyasanın da yatırımcılar tarafından oluşturulan bir geometrisi var. Fiyat, bu geometri ile uyum içerisinde hareket eder. Özellikle trendlerde, fiyat yeni dipler ve yeni tepeler yaparken piyasanın geometrisini iş başındayken görebilirsiniz. Bu yazıda bu geometriyi açığa çıkaracak olan, adını mucidi Alan Andrew’dan alan Andrew’s Pitchfork ya da sadece Pitchfork (Piçfork diye okunur, Türkçesi: dirgen, yaba) aracını tanıyacağız.

Ne işe yarar?

Pitchfork kanalı temelde bir trend takip aracıdır. Trend değişimlerini tespit etmeye, trend halindeki piyasada dinamik destek ve direnç bölgelerini bulmaya ve fiyatın hangi kanal içinde hareket ettiğini belirlemeye yarar. Bu bilgileri kullanarak elbette trade giriş ve çıkış noktalarını tanımlayabiliriz. Bu yazıda en standart ayarlardan başlayarak ileri düzey ayarlara kadar pitchfork nasıl çizilir örneklerle tanıtacağım.

Pitchfork, her zaman diliminde kullanılabilir ancak tavsiye edilen, genel piyasa yönünü görmek amacıyla aylık, haftalık ve günlük periyodlarda kullanılmasıdır. Nokta atışı alım satım yeri aramak yerine, piyasanın ve trendin genel yönünü belirlemekte kullanmak en doğrusudur.

Nasıl Çizilir?

Pitchfork bir trend takip aracı olduğundan, önce bir trend bulmalıyız. Trend varlığının alamet-i farikası neydi? Yükselen trend için daha yüksek dipler ve daha yüksek tepeler; düşen trend için daha alçak dipler ve daha alçak tepelerdi. Önce bu tepe ve dip noktalarını tespit etmekle işe başlamalıyız. Bu dönüş noktaları aynı zamanda pivot noktaları olarak da bilinir. Aşağıda bir grafik üzerinde dip ve tepeleri işaretledim. Daha düşük dip ve tepelerin yerini daha yüksek dip ve tepelere bıraktığına dikkat edin. Bu bir trend dönüş işaretidir.

Bu zaman diliminde aklınızdan neler geçerdi? Örneğimiz Euro/Dolar ancak analiz ve psikoloji tüm piyasalar için geçerlidir. Bu sahip olduğunuz ya da almayı düşündüğünüz bir hisse, kriptopara, döviz veya borsa endeksi olabilirdi. Fiyat uzun süredir düştüğüne göre piyasada bir karamsarlığın hakim olduğunu varsayabiliriz. Belki de ortam yavaş yavaş değişiyor ve fiyat yeni daha düşük dipler yapmak yerine daha yüksek dipler ve tepeler yapmaya başlamış olabilir. Uzun süreli düşen trendin ardından yükselen bir trendin doğmak üzere olduğu bu tür bir ortamda bireysel yatırımcı ve traderların kuşkucu olmaları gayet normal. O nedenle önlerine ışık tutacak ve trendin sağlığı ve geleceği hakkında fikir verecek bir teknik analiz aracına ihtiyaç duyarlar. Pitchfork bu işi görecek olan araçtır. Şimdi pivot noktalarını belirleyelim ardından pitchforku çizelim.

Şimdi TradingView’da Dirgen olarak isimlendirilen aracı seçip sırasıyla P1, P2 ve P3 noktalarına tıklayarak pitchfork kanalını çiziyorum. Yükselen trend çizimleri bu sırayla yapılmalı. Dip-tepe-dip şeklinde. Hemen belirmekte fayda var, pivot bölgeleri bariz olsa da, çizim için seçilecek noktalar tamamen subjektif yani kişiye göre değişmektedir. Bu konuda mutlaka uyulması gereken herhangi bir kesin kurala rastlamadım. Fiyatın en çok uyduğu, kanalın göze en güzel geldiği çizim doğru çizimdir. Tıpkı Fibonacci çizimlerinde olduğu gibi. Mesela aşağıda P1’den aldığım mumun yanında daha aşağıya sarkan bir mum fitili var ancak oradan çizdiğimde kanal çok dikleşiyor ve anlamsızlaşıyor. Çizdiğiniz kanal ne kadar anlamlı ve fiyat hareketine uyumlu ise gelecekte de o kadar uyumlu olacak ve size doğru bilgiler verecektir.

Elimizde Ne Var? (Çizdik de ne oldu?)

Mevcut piyasa yapısına göre, düşen trend bitiyor ve yeni bir yükselen trend başlıyor. Fiyatın önemli dönüş (pivot) noktalarının bize anlattığına göre yeni başlamakta olan trendin izlemesi muhtemel kanal bu çizdiğimiz pitchfork kanalıdır. P1’den çıkan ve P2-P3 arasındaki çizgiye dik kesen çizginin adı medyan (orta nokta) çizgisidir ve trend boyunca bir mıknatıs gibi fiyatı kendine çeker. En dıştaki medyana eşit uzaklıktaki paralel çizgiler 1 çizgileridir ve kanalın sınırını belirler. Arada kalan bölgeleri de ikiye böldüğümüzde 0.5 çizgilerini elde ederiz, ara trend çizgilerimizdir. Pitchfork aracının varsayılan ayarları bu şekilde dolayısıyla grafikte böyle görünüyor. İleride bu ayarları değiştirerek daha büyük zaman dilimleri için önemli fiyat seviyeleri de ekleyeceğiz. Şimdilik böyle kalsın.

Örneğimizdeki çizime göre fiyat kanaldan çıkmış bile. Bunun ne anlama geldiğini ve gelmediğini yazının devamında anlatıyorum. Tarihi ileri alıp yeni mumları yükleyelim acaba fiyat kanalın içine girecek mi ve nasıl tepkiler verecek? Aşağıda görelim:

Fena değil. Trend belirgin ve kanal sınırları içinde devam ediyor. Medyan çizgisi fiyatı bir mıknatıs gibi kendine çekiyor.

Trend Dönüşü

Peki fiyat medyan çizgisine tekrar uğramazsa ne olur? Yine EURUSD’den örnekle görelim.

Alım o kadar güçlü ki, fiyat düşen pitchfork kanalına girse de medyan çizgisine gelmeden kanalı terk ediyor. Trend yönü değişti!

Teyit Çizgisi

Pitchfork’un mucidi Alan Andrew, trend dönüşlerini teyit etmek için bir teyit çizgisi kullanmayı önerir. Bu çizgi, fiyatın kesin olarak pitchfork kanalını terk ettiğini teyit etmek amaçlı kullanılır. Çizerken yaptığımız şey, iki tepeyi ya da iki dibi birleştirmek yani bir trend çizgisi çizmektir. Aynı EURUSD örneğinde görelim:

Bitcoin örneği. Pitchfork kanalı Bitcoin’in 2018 yılındaki piyasa yapısını analiz etmek için oldukça kullanışlı bir projeksiyon veriyor.

Bu standart haliyle pitchfork kanalı kullanışlı olsa da büyük zaman dilimlerinde sınırları çok dar ve yetersiz kalıyor. İyi haber şu ki ayarlardan yeni seviyeler eklenebiliyor. Hatta bu seviyelerin içinde fibonacci seviyeleri de var 0.382, 0.618 gibi seviyeler hazır olarak eklenebiliyor. Ayrıca pivot noktalarının konumu nedeniyle klasik pitchfork kanalının anlamsız olduğu durumlar için kullanabileceğimiz Schiff’s Pitchfork adıyla bir seçenek daha var. İsterseniz ayarları yapıp Bist100 endeksinde pitchfork’u görelim.

Schiff’s Pitchfork (Schiff Dirgeni)

Schiff dirgeni, yine adını mucidinden alan bir pitchfork çeşididir. Pivot noktalarını konumu nedeniyle Andrew’s pitchfork çizilemediğinde imdada yetişir ve oldukça kullanışlıdır. İlave kanal seviyeleri, kanalın orijinal sınırlarının katları şeklinde ifade ediliyor. Örneğin kanal sınırı 1 iken, 0.618 seçeneğini aktif ettiğinizde kanalın içine 0.618 konumunda medyan çizginin her iki yanına kanal çizgileri eklemiş oluyorsunuz. 1.5 seçeneğini aktif ettiğinizde bu kez orijinal kanalın dışına, onun 1,5 katı uzaklığıa iki adet kanal çizgisi eklemiş oluyorsunuz.

XU100 endeksi haftalık grafik üzerindeki kullanımını aşağıda gösterdim. Dirgeni büyük dalgaların sınırlarını görebilmek için şöyle çizdim: 2016 sonunda başlayan ve 2018 başına kadar süren rallinin başlangıç noktası 1 numara, 2018 Ocak ayı endeksin zirvesi 2 numara ve Ağustos 2018 endeksin dibini de 3 numara olarak seçtim. Kanal seviyelerini de grafikte gösterdim. Lütfen dikkatle inceleyin.

Zamanı ileri alıp mumları yükleyelim ve fiyatın kanal içindeki hareketini görelim. Bakalım Pitchfork piyasa yapısını doğru bilmiş mi?

Schiff dirgeni tek kelimeyle muhteşem çalışmış. Covid öncesi zirveyi, Covid satışlarında dibi ve son rallinin finalini neredeyse nokta atışı bilmiş. Endeks kanal içinde kaldığı sürece buradaki seviyelere tepki verecektir. Tek başına alım satım işaretleri vermese de fiyat hareketi ve bazı indikatörlerle birleştirildiğinde sınırları belli bir aralıkta alım satım yapma fırsatı veriyor ki bence muazzam bir avantaj bu.

Fark edeceğiniz üzere, pivot seviyeleri rastgele oluşmuyorlar. Fiyatın hareket ettiği sınırlar, belli piyasa kalıplarına göre şekil alıyor. Bunların hepsi piyasa geometrisinin bir ürünü ve ona hizmet ediyorlar. Pluton’un dediği gibi: “Geometri bilmeyen giremez“.